काठमाडाैं, बालुवाटारबाट सत्ताको चाल बालकोटतर्फ पल्टिएपछि यतिबेला राजनीतिक माहोल एकाएक तरंगित बनेको छ । नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले बालुवाटारबाट प्रधानमन्त्री नपाएको झोँकमा बालकोट गएर सत्ताको खेल पल्टाएको छन् । शीतलनिवासबाट सात दल र तीन स्वतन्त्र सांसदको समर्थनसहित प्रचण्ड प्रधानमन्त्रीमा नियुक्त भएका छन् ।
शीलतनिवासबाटै सुरु भएको कानेखुशी संसद भवन हुँदै बालकोटसम्म पुगिसक्दासमेत देउवाले भेउ नपाएपछि सत्ता उलटपुलट भयो । प्रधानमन्त्रीका लागि जोसँग जस्तोसुकै सम्झौता गर्न तयार रहेका प्रचण्डले बालुवाटारमा नपाएको झोँकमा झोकिएर बालकोट पुगेर ओलीसँग सम्झौता गरे । ओलीले प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री स्वीकार्दै साढे दुईबर्षपछि आफैँ प्रधानमन्त्री हुने बाटो समाए । तर ओली–प्रचण्डको सत्ता सहकार्यको निर्णयले प्रधानमन्त्रीसमेत रहेका काँग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाले सत्ताको सबै गुमाएका छन् । हिजो प्रचण्डहरूले लतार्दैलतार्दै बुढानिलकण्ठबाट बालुवाटार लगिएका देउवा अहिले बाध्यताबस् बालुवाटार छोड्न विवश छन् । तर यसको संकेत देउवाले पहिल्यै बुझन् सक्नुपथ्र्याे ।
निर्वाचनको मतपरिणाम सार्वजनिक भएलगत्तै नेकपा एमालेका अध्यक्ष केपी शर्मा ओलीले प्रचण्डलाई फोन गर्नुको अर्थ नै सत्ता सहकार्यको निम्तो थियो । बन्द रहेको बोलचाल खुला गर्ने आइसब्रेकका रुपमा रहेको फोन कलपछि शीतलनिवास र संसद भवनमा हँसिलो मुहारसहित ओली–प्रचण्डबीच चलेको ‘वान टू वान’ कानेखुशीलाई हल्का लिनु देउवाको भूल भयो । किनकि त्यसले उनीहरुबीच सामिप्यताको संकेत गरेको थियो । र, सौदाबाजीका लागि दुवै तयार छन् भन्ने अर्थ पनि दिएको थियो ।
फलतः प्रचण्डले काँग्रेससँगको सहकार्य तोड्दै बालकोटको बार्दलीमा पुगेर ओलीसँगै हात हल्लाउँदै देउवालाई खाइस भनेका छन् । र उनी यो देशको ४४औं प्रधानमन्त्री बनेका छन् ।
देउवाले भेउ नपाएकै कारण बालकोट एकाएक शक्तिकेन्द्र बन्यो । र बालकोटकै बलमा प्रचण्डले बक्सिसका रुपमा प्रधानमन्त्री पाए ।
अब बन्ने नयाँ सरकारमा प्रचण्डलाई माओवादीसहित सात दलको समर्थन छ । राष्ट्रपतिले दिएको समयसीमाभित्रै दाबी पेश गरेका प्रचण्डलाई एमाले, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी, राप्रपा, जसपा, जनमत पार्टी र नागरिक उन्मुक्ति पार्टीले समर्थन दिएका छन् । र, स्वतन्त्र रुपमा चुनाव जितेका प्रभु साह, किरणकुमार साह र अमरेश कुमार सिंहले पनि समर्थन दिएका छन् । प्रचण्ड नेतृत्वको सरकारमा एमालेका ७८ सहित माओवादीको ३२, राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका २०, राप्रपाका १४, जसपाका १२, जनमत पार्टीका ६ र नागरिक उन्मुक्ति पार्टी ४ गरि १६६ र तीन स्वतन्त्र गर्दा १६९ जनाको साथ रहनेछ ।
ओली र देउवालाई पटकपटक प्रधानमन्त्री बनाएर थाकिसकेका प्रचण्ड यसपटक कुनैपनि हालतमा छोड्ने पक्षमा थिएनन् । किनकि उनलाई प्रधानमन्त्री ह्याट्रिक गर्नु थियो । तर देउवा राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्री दुवै छोड्न तयार नभएपछि प्रचण्डले गठबन्धन तोड्दै नयाँ समीकरणमा पाइला चालेका हुन् । फलतः काँग्रेस पहिलो दल भएर पनि प्रतिपक्षमा बस्ने भएको छ भने नेकपा एकीकृत समाजवादीले प्रचण्डको सरकारमा नजाने निर्णय गरेको छ । अब काँग्रेसको साथमा समाजवादी रहने देखिएपछि सत्ताको लोभले माधवका धेरै सांसद विद्रोहमा जाने सम्भावना बढेको छ । प्रचण्डकै बलमा पार्टीभित्र विद्राेह गरेका र पार्टीसमेत विभाजन गरेका माधव भने अन्तिममा विचल्ली पर्ने अवस्था बनेकाे छ ।
स्वतन्त्र पार्टीका सभापति रवि लामिछाने र राप्रपाका अध्यक्ष राजेन्द्र लिङ्देन पनि सरकारमा जाँदैछन् । रवि आफ्नै नेतृत्वमा सरकारमा सहभागी भएर काम गर्न खोजिरहेका छन् । राप्रपा आन्तरिक छलफलमा जुटेको छ ।
हुनत् प्रचण्डलाई प्रधानमन्त्री दिएर काँग्रेसले राष्ट्रपति र सभामुख राख्दा सहमति हुन सक्थ्यो । अहिले यो किन भएन ? भन्ने प्रश्न आम रुपमा उठेको छ । तर सत्ताका लागि पार्टी फोडेका र राजासँग टाउको जोडेका देउवाले जब आफैले केही नपाउने भइसकेपछि पार्टीभित्र अरुलाई पनि दिन चाहेनन् । यसो त काँग्रेसभित्रको एउटा तप्का नै प्रचण्ड प्रधानमन्त्री होस् भन्ने चाहन्थ्यो । आफुले राष्ट्रपति र सभामुख लिएर सहमति गर्नुपर्ने उसको तर्क थियो । रामचन्द्र पौडेल जस्ता पात्रहरु प्रचण्ड प्रधानमन्त्री बनेमात्रै राष्ट्रपति बन्न पाइन्छ भन्ने लाइनमा थिए ।
तर देउवा छैंटौपटक आफु प्रधानमन्त्री नबनि नछोड्ने पक्षमा थिए । २३ सिट जित्दा पनि प्रधानमन्त्री बनेका देउवा पार्टी नै पहिलो बनेपछि प्रधानमन्त्री बन्छु भन्नेमा ढुक्क थिए । तर यसअघि ठूलो दल भएर पनि एमालेलाई जसरी प्रतिपक्षमा बस्नु परेको थियो, यसपटक देउवालाई पनि त्यस्तै आइपरेको छ ।
जसरी पनि गठबन्धन फुटाउन लागिपरेका ओली अन्ततः सफल भएका छन् । यद्यपी संसदको अस्थिर अंकगणितले प्रचण्डलाई अस्थिरमात्रै तुल्याउने छैन कि काँग्रेसविना दुईतिहाई नपुग्ने भएका कारण फेरि उनी संकटमा पर्नेछन् ।
